Zatrudnienie osób niepełnosprawnych to wciąż temat tabu. Wynika to jednakowo ze stereotypów, które wciąż nieustraszenie krążą oraz ze zwykłej ludzkiej ignorancji. Ile w tym krzywdzących działań niepodejmowanych w strukturze rynku pracy. Strach, który paraliżuje pracodawców, nie pozwala im przekonać się o tym, że osoby niepełnosprawne niejednokrotnie to o wiele wydajniejsi pracownicy, niż osoby w 100% zdrowe.
Jak wspomniano w tekście „Niepełnosprawna społeczność wymaga aktywizacji” w krajach Europy Zachodniej nie występuje taki problem. W Polsce problem wygląda tak, że pracodawca, mając do wyboru osobę kompetentną, acz niepełnosprawną i z niższymi kwalifikacjami, ale zdrową wybiera tę drugą. Tym samym w przyszłości odczuje skutki swojego wyboru, a kandydata z wysokimi kwalifikacjami postawi być może po raz kolejny w sytuacji kryzysowej.
Zamiast tracić szansę, może warto ją dać? Zatrudnienie osoby niepełnosprawnej niesie ze sobą wiele korzyści dla pracodawcy. Jeśli pracodawca podpisze umowę ze starostą, zanim zatrudni osobę niepełnosprawną na okres minimum 36 miesięcy, będzie miał szansę otrzymać nawet 15-krotność przeciętnego wynagrodzenia! Pracodawca może liczyć na zwrot kosztów poniesionych na przystosowanie stanowiska pracy dla osoby/osób niepełnosprawnych. Dofinansowanie wynagrodzeń to także element zachęcających do zatrudniania.
Dofinansowanie przysługuje pracodawcy, który prowadzi zakład pracy chronionej oraz takiemu, który zatrudnia co najmniej 25 pracowników w pełnym wymiarze czasu pracy, przy czym zatrudnia osoby niepełnosprawne, stanowiące 6% zespołu. Może to być także pracodawca zatrudniający poniżej 25 pracowników.
Jeśli tylko pracodawca prowadzący zakład opieki chronionej nie zalega wobec Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, może otrzymać dofinansowanie wypłacane co miesiąc, które stanowi 130% najniższego wynagrodzenia w przypadku osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności, 110% dla osoby z umiarkowanym stopniem i 50% z lekkim. Powyższe kwoty w przypadku osób z upośledzeniem umysłowym, chorobą psychiczną, epilepsją lub niewidomym są zwiększane o dodatkowe 75% najniższego wynagrodzenia.
Pracodawcy, którzy wpłacają fundusze na rzecz PFRON, mogą liczyć na dofinansowanie szkoleń zatrudnionych niepełnosprawnych. Nowo zatrudniona osoba niepełnosprawna daje pracodawcy możliwość ubiegania się o 60% zwrot wynagrodzenia oraz składek na ubezpieczenie społeczne w przypadku tego pracownika. Warunkiem jest zatrudnienie przez okres minimum 12 miesięcy.
Aby zgłębić wiedzę na temat refundacji z tytułu zatrudnienia osoby niepełnosprawnej, warto zajrzeć do źródła, czyli podstaw prawnych szeroko opisujących rodzaje działań, które można podjąć. Te podstawy to:
– Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tekst jedn. Dz. U. 2008.14.92);
– Rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z dnia 15 września 2004 r. w sprawie zwrotu kosztów przystosowania stanowisk pracy, adaptacji pomieszczeń i urządzeń do potrzeb osób niepełnosprawnych oraz kosztów zatrudnienia pracownika pomagającego pracownikowi niepełnosprawnemu (Dz. U. Nr 215, poz. 2186 z późn. zm.);
– Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 17 października 2007 r. w sprawie refundacji wynagrodzenia oraz składek na wynagrodzenia społeczne pracodawcy zatrudniającego osoby niepełnosprawne (tekst jedn. Dz. U. 2008.14.92);
– Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 17 października 2007 r. w sprawie zwrotu kosztu wyposażenia stanowiska pracy osoby niepełnosprawnej (Dz. U. Nr 194 poz. 1404).
Niepełnosprawni z orzeczeniem z kolei mają także pewnego rodzaju udogodnienia w związku z czasem i trybem pracy. Zgodnie z przepisami prawa czas pracy osoby niepełnosprawnej wynosi 8 godzin dziennie, czyli 40 tygodniowo. Jednak taki pracownik mam możliwość skorzystania ze skróconego czasu pracy, który określa ustawa. Z tego prawa mogą skorzystać osoby o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, przy zachowaniu prawa do wynagrodzenia, jak za pełny etat.
Skrócony czas pracy oznacza, że pracownik może pracować maksymalnie 7 godzin na dobę i 35 godzin w tygodniu. Aby uzyskać od pracodawcy zgodę na skrócony czas pracy, należy przedstawić zaświadczenie wydane przez lekarza prowadzącego badania profilaktyczne. Osoba niepełnosprawna może skorzystać z dodatkowej poza ustawowymi przerwami, 15 -minutowej pauzy, która może być wykorzystana np. na gimnastykę lub wypoczynek.
Co ważne, osobom niepełnosprawnym w stopniu umiarkowanym lub znacznym przysługuje prawo do dodatkowych 10 dni urlopu w skali roku. Pracownikowi przysługuje także możliwość wykorzystania w skali roku 21 dni zwolnienia od pracy przeznaczonych na wykonanie badań specjalistycznych, zabiegów leczniczych, czy usprawniających. Mogą być one przeznaczone na turnus rehabilitacyjny trwający nie dłużej niż 21 dni z rzędu.
W Bydgoszczy nie brakuje pracodawców, którzy wspomagają niepełnosprawnych w codziennych zmaganiach na lokalnym rynku pracy. Dzięki uwidocznieniu problemu, a zarazem korzyści, jakie mogą zyskać pracodawcy bydgoscy, od kilku lat zwiększa się zainteresowanie tym tematem, wskaźnik zatrudnienia oraz społeczna świadomość. Niektórzy bydgoscy pracodawcy zostali nawet wyróżnieni za swój udział w zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.
